Σε όλο τον κόσμο, η πανδημία του κορωνοϊού αναγκάζει τις Κυβερνήσεις να λάβουν πρωτοφανή μέτρα για να περιορίσουν την κίνηση των πολιτών τους ώστε να σπάσει η αλυσίδα μετάδοσης του ιού. Αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος. Από την άλλη όμως, τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας βρέθηκαν παγιδευμένα στο σπίτι να επιδέχονται κακοποίηση από τους συντρόφους τους και τα παιδιά από αυτούς που υποτίθεται θα ήταν οι προστάτες τους. Η ενδοοικογενειακή βία δεν έχει φύλο αλλά ούτε μόνο μια μορφή.
Αυτό το άρθρο, δίνει έμφαση κυρίως στην κακοποίηση γυναικών αφού αυτές κατέχουν και το μεγαλύτερο ποσοστό θυμάτων. Η απαγόρευση κυκλοφορίας ευνοεί την έξαρση τέτοιων φαινομένων στην Κύπρο αφού σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του ΣΠΑΒΟ (Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια), από το πρώτο κρούσμα κορωνοϊού στις 9 Μαρτίου μέχρι και τις 31 Μαρτίου είχαν καταγραφεί 2075 κλήσεις. Από αυτές, δεν κατέστη δυνατό να απαντηθούν οι 1154 λόγω πληρότητας της γραμμής.
Λόγω της πανδημίας και του περιορισμού της κυκλοφορίας, οι γυναίκες είναι εξαναγκασμένες να βρίσκονται διαρκώς στο σπίτι μαζί με το θύτη, αποκομμένες από το κοινωνικό τους περίγυρο, έχοντας ελάχιστες ή καθόλου επαφές με συγγενείς και φίλους και γι’ αυτό το λόγο, δεν μπορούν να ζητήσουν τη βοήθειά και υποστήριξή τους. Η κατάσταση φορτίζεται ακόμη περισσότερο εκεί που υπάρχουν παιδιά, τα οποία βιώνουν καθημερινά την ενδοοικογενειακή βία χωρίς να έχουν καμία διέξοδο. Όντας όλοι απομονωμένοι στο σπίτι, αυτό δίνει μεγαλύτερη εξουσία, έλεγχο και δύναμη στο θύτη να χειραγωγεί το θύμα του και να του επιβάλλει τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνει.
Και όχι μην μπερδεύεστε, η ‘επιδημία’ της ενδοοικογενειακής βίας δεν είναι δημιούργημα του κορωνοϊού. Υπάρχει εδώ και αιώνες, αλλά ο κόσμος φορά παρωπίδες, αφήνοντας να γεννιούνται στερεότυπα και νοοτροπίες ότι η γυναίκα είναι υποχείριο του άντρα της και τα παιδιά περιουσία του. Απλά ο κορωνοϊός, τόνισε και έφερε στην επιφάνεια αυτήν την ‘επιδημία’ η οποία δεν είναι μια κολλητική ασθένεια, αλλά μια ασθένεια η οποία οργιάζει στο μυαλό του κακοποιητή για πλήρη έλεγχο.
Οι κακοποιητές, είναι οι άντρες που θα σου χαμογελάσουν στο δρόμο, αυτοί που δεν θα υποψιαστείς, οι άντρες της διπλανής πόρτας και όταν κλείσει αυτή η πόρτα, μεταμορφώνονται σε τέρατα. Σε τέρατα που πιστεύουν πως η γυναίκα ή τα παιδιά είναι κτήμα τους και προσπαθούν να τους υποτάξουν, ‘υπερφουσκώνοντας το εγώ τους’ και δείχνοντας τη δύναμή τους επάνω στα αθώα αυτά σώματα. Επειδή δεν μπορούν να παλέψουν και να διαχειριστούν τους δικούς τους δαίμονες, μετατρέπονται οι ίδιοι σε τέτοιους. Ανακυκλώνοντας αυτήν τη νοοτροπία σε γενεές και γενεές γιατί πώς αλλιώς θα φανεί ποιος είναι ο «άντρας του σπιτιού;» Και αν αυτές προσπαθήσουν να φύγουν, θα τις γεμίσουν με κούφιες υποσχέσεις, «δεν θα ξαναγίνει», «ήταν λάθος, συγγνώμη», «το ξέρεις ότι σε αγαπώ», όχι επειδή τις αγαπούν και τις νοιάζονται αλλά για να μπορούν να αναπαραστήσουν το έργο τους ξανά και ξανά προσπαθώντας να καλύψουν το δικό τους κενό.
Αυτή η έξαρση ενδοοικογενειακής βίας είναι ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο που παρακολουθείται σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με έρευνα της «Guardian», αυξήσεις στις καταγγελίες παρατηρήθηκαν και σε άλλες χώρες. Στη Βραζιλία σημειώθηκε μια αύξηση 40-50% ενώ στην Καταλωνία της Ισπανίας 20%. Στην Ιταλία, ακτιβιστές αναφέρουν ότι αντί τηλεφωνημάτων λαμβάνουν πολλά απεγνωσμένα μηνύματα και emails.
Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται και η Ισπανία, όπου μια γυναίκα μόλις στις 5 μέρες της αρχής της καραντίνας δολοφονήθηκε από το σύζυγό της. Τα τηλεφωνήματα στις γραμμές έκτακτης ανάγκης αυξήθηκαν κατά 18% σε σύγκριση με τα τηλεφωνήματα του προηγούμενου μήνα.
Στη Γαλλία, ξεκίνησε μια πρωτοβουλία ενθάρρυνσης των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας να μεταβούν σε ένα φαρμακείο και όταν δεν μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά να αναφέρουν τη λέξη κλειδί «mask 19» στο φαρμακοποιό. Ήδη, την περασμένη Κυριακή, μια γυναίκα από τη Νανσί της Γαλλίας ήταν η πρώτη που ζήτησε βοήθεια με αυτό τον τρόπο και ακολούθως η αστυνομία συνέλαβε το σύζυγό της.
Το μήνυμα του #μένουμεσπίτι είναι αδιαμφισβήτητο, αλλά μέλημα της Κυβέρνησης πρέπει να είναι η προστασία όλων των πολιτών όχι μόνο από τον κορωνοϊό αλλά από κάθε μορφής εχθρό. Ναι μεν αυτά τα μέτρα έχουν ως στόχο την προστασία των πολιτών από ένα αόρατο εχθρό αλλά τι γίνεται στις περιπτώσεις που ένας άλλος εχθρός βρίσκεται εντός του σπιτιού που είσαι αναγκασμένη να ζήσεις; Τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας σε τέτοιες στιγμές πρέπει να νιώσουν πως δεν είναι μόνα τους, ότι «μπορεί να πρέπει να περιοριστούν αλλά δεν απαγορεύεται να φύγουν και να ζητήσουν βοήθεια». Είναι καθήκον όλων μας να σταθούμε δίπλα σε αυτά τα άτομα και να καλέσουμε βοήθεια.
Γι’ αυτό το λόγο, απαιτείται άμεσα η λήψη μέτρων από την Κυβέρνηση ώστε να δοθεί μια διέξοδος από αυτόν τον ασφυχτικό κλοιό σε όσα άτομα βρίσκονται σε αυτήν τη θέση. Αδιαμφισβήτητα, ο ΣΠΑΒΟ κάνει υπέρμετρες προσπάθειες να βοηθήσει κάθε θύμα της ενδοοικογενειακής βίας, συμβουλεύοντας αυτά τα άτομα ή προσφέροντάς τους καταφύγιο. Δυστυχώς, αυτό δεν είναι αρκετό αφού όπως προανέφερα, πολλές περιπτώσεις δεν κατάφεραν καν να ακουστούν αφού οι κλήσεις τους έμειναν αναπάντητες λόγω πληρότητας της τηλεφωνικής γραμμής.
Εισηγήσεις μου λοιπόν προς τους αρμόδιους φορείς του Κράτους για τη δύσκολη αυτή περίοδο που διανύουμε είναι όπως:
- Εγκατασταθεί άμεσα ένας νέος προσωρινός 24ωρος αριθμός άμεσης ανάγκης για τηλεφωνήματα, ο οποίος να επιδέχεται και τη λήψη μηνυμάτων για όσα άτομα αδυνατούν να τηλεφωνήσουν λόγω του εγκλεισμού τους με τον κακοποιητή τους
- Δημιουργηθεί μια ιστοσελίδα με online chat και email
- Δημιουργηθεί ένας παρόμοιος κώδικας όπως το «μάσκα 19» της Γαλλίας, για να μπορούν να τον χρησιμοποιούν τα θύματα όταν δεν μπορούν και δεν είναι σε θέση να επικοινωνήσουν διαφορετικά
- Βρεθούν καταφύγια για προστασία αυτών των ατόμων και των παιδιών τους με τον ίδιο τρόπο που βρέθηκαν και για άτομα που έρχονται από το εξωτερικό και διαμένουν σε καραντίνα.
Είναι μέλημα όλων μας να γίνουμε η φωνή όσων έχασαν τη δική τους. Είναι μέλημα όλων μας να ενθαρρύνουμε τα θύματα να βγουν προς τα έξω και να ζητήσουν βοήθεια. Είναι μέλημα όλων μας να καταγγέλλουμε άμεσα περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας οι οποίες έρχονται στην αντίληψή μας ούτως ώστε το #μένουμεσπίτι να έχει την ίδια βαρύτητα ασφάλειας για όλους!
